Tabela 15.2. Patogeny wywołujące zakażenia układu oddechowego (zgodnie z częstością występowania)


Przebieg kliniczny

Objawy ostrego zapalenia zatok przynosowych mogą przypominać te w chorobie przeziębieniowej i mogą być wywołane tymi samymi wirusami. Zapalenie zatok charakteryzuje obfita wydzielina z nosa, brak drożności przewodów nosowych, ból twarzy w okolicy zajętych zatok, ból głowy, zaburzenia węchu, kaszel i podwyższona temperatura ciała. Utrzymywanie się powyższych objawów ponad 10 dni nasuwa podejrzenie nadkażenia bakteryjnego w obrębie zatok. Bakteryjne ostre zapalenie zatok przynosowych należy rozpoznać przy obecności przynajmniej trzech z następujących objawów:

• ropny wyciek z nosa (głównie jednostronny) lub ropna wydzielina w przewodach nosowych,
• silny ból miejscowy (z przewagą jednej strony),
• gorączka (> 39°C), podwyższone OB/CRP,
• nasilenie się objawów po początkowym łagodniejszym okresie choroby.

 

Ostre zapalenie zatok najczęściej rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych. W przebiegu ostrego zakażenia nie ma potrzeby diagnostyki mikrobiologicznej ani badania radiologicznego. Zmiany w obrazie radiologicznym zatok ujawniają się najczęściej w przebiegu przewlekłego zapalenia zatok, tak więc w chorobie ostrej radiogram może być prawidłowy.

 

W ostrych zapaleniach zatok stosuje się leczenie miejscowe i ogólne. W przypadku zakażeń wirusowych podstawą leczenia jest zastosowanie leków obkurczających błonę śluzową nosa w postaci kropli lub aerosolu do nosa oraz płukanie zatok roztworem soli. Ponadto chorobę można skrócić, stosując niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz steroidowe leki przeciwzapalne w postaci aerosolu donosowego.

Istotne znaczenie w leczeniu ma także stosowanie leków doustnych upłynniających wydzielinę z zatok, gdyż prawidłowy drenaż i wentylacja zatok są podstawą leczenia i zapobiegania powikłaniom bakteryjnym. W przypadku objawów zakażenia bakteryjnego (objawy utrzymujące się powyżej 10 dni z towarzyszącą gorączką) wskazane jest rozważenie antybiotykoterapii. Wybór antybiotyków powinien uwzględniać etiologię bakteryjnego zapalenia zatok (najczęściej Streptococcus pneumoniae lub Haemophilus influenzae).

Stosowanie antybiotyku jest zalecane jedynie w ostrym bakteryjnym zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Antybiotykiem z wyboru w leczeniu bakteryjnego ostrego zapalenia jam nosowych i zatok przynosowych jest amoksycylina. Zaleca się stosownie jej przez 10 dni w wysokich dawkach:

• u dorosłych i dzieci o masie ciała powyżej 40 kg w dawce 1500-2000 mg co 12 godzin,
• u dzieci o masie ciała poniżej 40 kg w dawce 75-90 mg/kg m.c./dobę w 2 dawkach podzielonych.

W bakteryjnym zapaleniu zatok jako uzupełnienie antybiotykoterapii ogólnej zaleca się stosowanie glikokortykosteroidów donosowych.

Autorka: Anna Piekarska
Źródło: Fragment rozdziału "Układ oddechowy”. W: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Tom 1, red. nauk. Robert Flisiak , Wydawnictwo Czelej, Lublin 2020, s. 184-186.

Fot.: Fotolia